ویکیانبار:پروانهشویی
همهٔ آثار میزبانیشده در ویکیانبار باید توسط صاحب حق نشرشان تحت مجوز آزاد منتشر شده باشند. ارائهٔ مدرکی دال بر انتشار اثر تحت مجوز آزاد توسط صاحب حق نشر الزامی است، مگر مواقعی که بارگذار خود صاحب حق نشر است. ارائهٔ مدرک معمولاً به یکی از دو روش زیر صورت میگیرد: فرستادن اجازهنامه با ایمیل یا نصب اعلامیهٔ عمومی در وبگاه صاحب حق نشر.
گاهی اوقات کاربران تصاویر وبگاهی را بارگذاری میکنند که مدعی است آن تصاویر تحت پروانهٔ آزاد منتشر شدهاند، حال آنکه خود آن وبگاه بدون اجازه (و اغلب بدون انتساب اثر به پدیدآور) از تصاویر استفاده میکند. این عمل پروانهشویی نامیده میشود. پروانهشویی مخصوصاً از طریق وبگاههای مختص همرسانی تصاویر مثل فلیکر یا پیکاسا رایج است، چون این وبگاهها امکان انتخاب پروانهٔ آزاد را برای کاربران فراهم کردهاند. این دست تصاویر ممکن است از زیر دست «شکارچیان» نقض حق نشر در بروند، چون وبگاهی که به عنوان منبع ذکر شده ظاهراً مدارک انتشار تصویر تحت پروانهٔ آزاد را هم ارائه میکند.
اگر ظن پروانهشویی برود، حتی اگر کاربرِ منبع (فلیکر) مدعی شود همو مالک حق نشر است، باید برای حذف پرونده نظرخواهی تشکیل داد.
چون این پدیده از لحاظ تاریخی بیشتر در رابطه با وبگاه فلیکر رخ داده، فلیکرشویی به معنی پروانهشویی از طریق وبگاه فلیکر نیز اصطلاحی رایج است.
پی بردن به پروانهشویی
برای پی بردن به پروانهشویی چند راه هست. یکی از سادهترین روشها این است که آن تصویر را با استفاده از کلیدواژههای بهکاررفته در عنوان/شرح یا به کمک موتورهای جستجوی تصاویر چون تینآی یا گوگل جست. معمولاً پروندههای شستهشده جایی در وب در دسترساند، هرچند ممکن است از منابع کاغذی نیز اسکن شده باشند.
یک روش سادهٔ دیگر آن است که به سایر تصاویر که در همان صفحه یا مجموعه در وبگاهِ منبع آمدهاند نگاه کرد. همچنین به فرادادههای اگزیف (در صورت وجود) نگاه کنید. آیا عکسها تقریباً همزمان، با یک دوربین معین، و در موقعیت یکسانی گرفته شدهاند؟ آیا تفکیکپذیری، شیوهٔ هنری مورد استفاده، و کیفیت عکاسی برای همهٔ آنها تقریباً مشابه است؟ یا این ویژگیها از عکسی به عکس دیگر به طرزی شگرف متفاوتاند؟ اگر مجموعهٔ تصاویر آش شلهقلمکار ساختهاند، نشان از بازتولید آثار دیگران بدون کسب اجازه است، ولی مجموعهای از تصاویر مشابه حاکی از صحت و اعتبار است.
وبگاه منبع را بررسی کنید و ببینید چه کسی تصاویر را بارگذاری کرده است. این اطلاعات در وبگاههایی چون فلیکر از طریق اطلاعات پروفایل کاربری در دسترس است. این دست اطلاعات حاوی اشاراتی به هویت و حرفهٔ بارگذار است. اگر کیفیت کار عکاسی بالاست، بارگذار یا باید عکاس حرفهای باشد یا حداقل سرگرمی عکاسی را به شکل جدی دنبال کند. اگر تصاویر از مدلها و شخصیتهای معروف هستند، بارگذار باید کسی باشد که با سلبریتیها کار کند.
دست آخر، معمولاً میشود با وبگاه منبع تماس گرفت (یعنی برای کاربر فلیکر پیام گذاشت) و مؤدبانه پرسید تصاویر مد نظر را از کجا آوردهاند. اغلب اوقات، کسانی که تصاویر را از دیگران به عاریه گرفتهاند، صادقانه افشا خواهند کردند که در واقع صاحب حق نشر نیستند، و تصاویر را صرفاً از جایی دیگر برداشتهاند.
جستارهای وابسته
|